XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Beste ezer baino lehenago, hona hemen guri funtsezko iduritzen zaizkigun fonema analisiaren hiru baldintza: a) Hizkuntza-aurreko fonologi egoerarekiko edo, bestela esan, fonologiazko unibertsalekiko daitekeena behar du izan fonema-analisiak maila paradigmatikoaren bidez (ik.II.I).
b) Bilakatze fonologikoaren produkzio ereduarekiko daitekeena behar du izan fonema analisiak; alegia, azaleko gauzatze fonetikoak hizkuntzarako berezko giza-ahalmenaren ondorio bezala esplikatuta, daitekeen fonema analisia (ik.II.2).
c) Era berean, fonema analisiak entzumenaren bidez hizkuntzaren hiztunek egiten duten perzepziozko garapenaren ondorio daitekeena behar du izan (ik.II.3).
Hiru arau hauek dira nolabait barne-arazo gramatikalak.
Ezinbestekoa da elkarrekin erlazionaturik azaltzea, baina ez dago esan beharrik ere, garbi bait dago eratorpen fonologikoan zehar bat egiten dutela.
II.1. Maila paradigmatikoa Ez gara hemen luze arituko bilakabide paradigmatikoen kontzeptuazLaburbilduz esan daiteke bilakabide paradigmatikoak direla hizkuntzaren azpiko eredua sortzen (
Bilakalabide paradigmatikoak inguruneaz landakoak edo inguruneari lotuak izan daitezke.
Gizakion ebakera eta perzepzio ahalmenak hizkuntza bakoitzaren mugekin josten dituzte.
Honela, esate baterako, euskararen azpiko aurkezpenean
Ez da esan nahi inoiz gertatuko ez direnik euskal hiztunen fonetikan, baizik eta hots edo hots bilkurok ez dutela inoiz funtzio linguistikorik beteko.
Ingurunearekiko baldintza paradigmatikoak dira
Beste zenbaitentzat
Bestalde, bilakabide paradigmatikoek badute zerikusirik hizkuntzak segmentu edo ebakinak onestearekin, silaben onargarritasunarekin.
Azken batean, bilakabide hauek emango lukete, markaren inguruan ekoiztu diren arazoen berri.
Hemen ez dugu lekurik alor honetako joerak behar bezala jasoko badira egin beharko litzatekeen lanaz aritzeko
Lehenbaitlehen nahi genuke itzuli dagokigun gaira: (...).